თავი სხვის მხრებზე

როგორც ზღაპრებიდან ვიგებთ, მრავალი წლის წინ უამრავი ადამიანი მიემგზავრებოდა ცხრა მთასა და ცხრა ზღვას იქით უკვდავების წყლის მოსაპოვებლად. ალბათ დიდხანს სიცოცხლის სურვილი თავიდანვე ჩაიდო ადამიანებში. ვეჭვობ სადღესასწაულო ტორტში ჩარჭობილ 200 სანთლის ჩაქრობაზე ბევრი არ იტყოდა უარს.

ვერ გეტყვით ჩვ. წ. ა – მდე რა ხდებოდა ამ მხრივ, როგორ ცდილობდნენ ჩვენი წინაპრები სიცოცხლის გახანგრძლივებას, მაგრამ მოდი ყველამ ერთად, დიდი ისტორიული ნახტომი გავაკეთოთ, მერე თქვენ კარგად მოკალათდით სავარძელში, მე კი რაც ვიცი იმას მოგიყვებით.

მაშ ასე, ნახტომის შემდეგ ჩვენ XVII საუკუნეში აღვმოჩნდით. ამ დროს ცხოვრობდა და მოღვაწეობდა ვინმე იოჰან კონრად დიპპელი, რომელსაც ზოგიერთი მკვლევარი ფრანკენშტეინის ისტორიულ წინაპრად მიიჩნევს. მისი მოღვაწეობის მთავარი მიზანი უკვდავების ელექსირის შექმნა იყო. გააკეთა კიდეც რაღაც ზეთისმაგვარი სითხე. იოჰანი ბევრ ექსპერიმენტს ატარებდა. იგი ადამიანის სხეულის ნაწილებს დიდ ქვაბში ხარშავდა და ასე ცდილობდა ჯადოსნური სითხის დამზადებას, მაგრამ როგორც მიხვდით არაფერი გამოუვიდა, წინააღმდეგ შემთხვევაში მას ამ პოსტის წაკითხვის შანსიც ექნებოდა, თუმცა…

გასულ საუკუნეში მედიცინა ძალიან განვითარდა და ისეთი ოპერაციების ჩატარება გახდა შესაძლებელი რასაც ბევრი ვერ წარმოიდგენდა. მაგალითად, გულის გადანერგვის ოპერაცია, რომელიც პირველად 1967 წლის 3 დეკემბერს გააკეთა სამხრეთ აფრიკელმა ექიმმა  კრისტიან ბერნარდმა. მართალია პაციენტმა სულ რაღაც 18 დღე იცოცხლა ოპერაციის შემდეგ, მაგრამ მიუხედავად ამისა ოპერაციების გაკეთება მაინც გაგრძელდა და   წარმატებულადაც – პაციენტები წლების მანძილზე ცოცხლობდნენ გადანერგილი გულით.

ექიმი ბერნარდი თავის მასწავლებლად რუს მეცნიერს, ვლადიმერ დემიხოვს მიიჩნევდა, რომელიც ზოგადად ტრანსპლანტაციის ფუძემდებლად ითვლება. დემიხოვმა 1954 წელს, ტრანსპლანტაციის შედეგად მიღებული ორთავიანი ძაღლი წარუდგინა საზოგადოებას. (ბევრში შეიძლება პროტესტს იწვევდეს ძაღლებზე მსგავსი ექსპერიმენტების ჩატარება, მაგრამ მეცნიერება მსხვერპლს მოითხოვსო.) ძაღლის ორივე თავი კარგად გამოიყორებოდა, იღებდა საკვებს, რეაგირებდა გარშემო მყოფ ადამიანებზე. თავები ერთმანეთსაც კი ეთამაშებოდნენ.(!) ძაღლმა ორ თვემდე იცოცხლა. ექიმის კვლევებმა რამდენადაც დიდი აღიარება მოიპოვა უცხოეთში, იმდენად არ წყალობდნენ საბჭოთა კავშირში ქვეყნის მეთაურები. მას ნორმალური ლაბორატორიაც არ ჰქონია, მრავალ საათიან ოპერაციებს ჩაბნელებულ და უჰაერო სარდაფში ატარებდა.

აქამდე ცოტა უფრო ადრე, 1928 წელს, სერგეი ბრიუხონენკომ ძაღლის მოჭრილი თავი გააცოცხლა. დაუჯერებელია მაგრამ მოჭრილი თავი ენას ყოფს და პირს ილოკავს. თავდ იხილეთ თუ არ გჯერათ.

მოკლედ, ასეთი ექსპერიმენტები ზოგჯერ საეჭვო ზღვარს უახლოვდება. ვინ იცის, თუნდაც ამ წუთას რომელიღაც ბნელ (ნათელ) სარდაფში ვინ რა ექსპერიმენტს ატარებს მეცნიერების სახელით, რომლითაც სიცოცხლის გახანგრძლივება (და არა მარტო) გახდება შესაძლებელი.

რამდენიმე თვის წინ ლინდსეი ანდერსონის ფილმი ”ჰოსპიტალი “ბრიტანია”” ვნახე. ფილმში მოქმედება საავადმყოფოში ვითარდება, იმ დროს როცა გარეთ, საზოგადოებაში არსებულ უთანასწორობას ხალხი აპროტესტებს. საავადმყოფოს მთავარი ექიმი ფრანკენშტეინის იდეით არის შეპყრობილი და სხვადასხვა ადამიანის ორგანოებით ერთი ადამიანის აწყობას ცდილობს, რომელიც უფრო გამძლე იქნება ჩვეულებრივთან შედარებით. ოპერაცია წარმატებით მიდიოდა, ბოლოს კი მიხვდნენ რომ სხეულზე მისაკერებელი თავი უვარგისი ყოფილა. საჭირო გახდა ახალი თავის მოძიება. მოიძიეს კიდეც. საავადმყოფოში ჟურნალისტი იყო შეპარული და კამერით იღებდა ყველაფერს რაც იქ ხდებოდა, სწორედ ის ჟურნალისტი დაიჭირეს ექიმებმა, ხელის მარტივი მოძრაობით თავი მოაჭრეს და საექსპერიმენტო სხეულს მიაკერეს. სასწაული მოხდა, ნაწილებად აწყობილმა ადამიანმა გამოიღვიძა, ამუშავდა.  ჟურნალისტს არ ეჭაშნიკა საკუთარი თავის სხვის მხრებზე ნახვა და ექიმებისგან თავის დაღწევა სცადა. ძიძგილაობის დროს თავი სხეულს მოსძვრა, ექსპერიმენტი ჩაიშალა.

უნივერსალური, გამძლე ადამიანის შექმნა დროებით გადაიდო.

პ.ს. ნამდვილად მესმის ჟურნალისტის, რომელიც უკმაყოფილო დარჩა ექსპერიმენტის შედეგებით. მეც არ მესიამოვნებოდა რომ  ვინმეს ჩემთვის თავი მოეჭრა, მერე კი რომელიმე მონარქიული სახელმწიფოს მეფისთვის მიეკერებინა, მაშინ როგორღა გავიგო – მეფე ვარ თუ პაიკი?!

მოჭრიალე კარი და სიზმარი გამოძახებით

ჰორიზონტალურ მდგომარეობაში მყოფი ადამიანი უამრავ რამეზე ფიქრობს, მითუმეტეს მაშინ როცა არ ეძინება. ფიქრის გარდა ოცნებაც შეიძლება, ან რომელიღაც დავიწყებული სიტყვის გახსენება, რომელიც არ გასვენებს, მაგალითად ის თუ რა ერქვა დონ კიხოტის ცხენს. გახსენების მცდელობა იწყება პირველივე ასოდან. ”ა”, არა, ”ა” არ ერქვა. ”აბ”, ”აბგ”, ”აბდ”, ”აბე”… აბელი არა. ”აბეგ”, … ”აბევ”… და ასე მიყოლებით. მერე როგორც იქნება ”რ”- მდეც მიხვალთ, მერე ”რო” და ”როსინანტი”. არის!!!

წუხელ, როგორც იტყვიან ხოლმე, თვალზე რული არ მეკარებოდა, დონ კიხოტის ცხენს რომ როსინანტი ერქვა ეგეც მახსოვდა და საწოლში ოთხკუთხედი ხის ბორბალივით ტრიალის დროს ერთი ძველი სიზმარი გამახსენდა. სიზმარი სადაც კარი ვიყავი და გაღება-დაკეტვის დროს ვჭრიალებდი. აი, ამას ჰქვია ნამდვილი სიურეალისტური სიზმარი.

სიზმართან ერთად ისიც გამახსენდა რომ ამ ყველაფრის შესახებ მეგობარს წერილი მივწერე, სადაც სიზმრის გარდა იმასაც ვუყვებოდი თუ როგორ ჭრიალებს სახლში ერთი კარი და ისიც, რომ მამაკაცთა გარკვეული კატეგორია ქალებს ისე ექცევა როგორც კარს – როცა მოესურვებათ გააღებენ, როცა უნდათ დაკეტავენ, მიაჯახუნებენ, კლიტეს დაადებენ… და ვაი იმას ვინც ამ დროს ჭრიალს დაიწყებს, მაშინვე ანჯამებიდან ამოაგდებენ და გარეთ მოისვრიან.

მოკლედ, არა მგონია ვინმეს სურდეს მოჭრიალე კარი იყოს, თუნდაც სიზმარში. იმისათვის რომ სიზმრად ის დაგვესიზმროს რაც ჩვენ გვინდა, არსებობს გააზრებული სიზმრის ფენომენი. ანუ რას ნიშნავს ეს: სპეციალური სავარჯიშოებით და გარკვეული გამოცდილების შემდეგ, ადამიანს შეუძლია მართოს თავისი სიზმარი და მასში მხოლოდ ის აკეთოს რასაც თავად მოისურვებს: იფრინოს, ნავით ტბაში შეცუროს და ითევზაოს, თხილამურებით ისრიალოს, ჩარლი მინგუსთან ერთად დაუკრას საყვირზე და ა.შ. თუმცა ისიც ფაქტია – დონ კიხოტის ცხენის სახელის გახსენება უფრო ადვილი საქმეა, ვიდრე სასურველი ზმანების ხილვა.

ამ თემასთან დაკავშირებით უამრავი ლიტერატურა და საიტი არსებობს ინტერნეტში. (სტატია ვიკიპედიაში, ინგლისურ ენაზე; ეს კი რუსულენოვანი საიტი.) სურვილის შემთხვევაში შებრძანდით ვებ-გვედებზე და ისწავლეთ სასურველი სიზმრის გამოძახება, დაამარცხეთ კოშმარები და აიხდინეთ რეალობაში განუხორციელებადი ოცნებები. წარმატებები!

დღეისთვის ჩემი ჭრიალი ამით დამთავრებულია.

ჩანგალი

ჩანგალი თუ დაგივარდა, ”რიდერში” ახალი პოსტი გამოჩნდებაო.

ბლოგური სიბრძნე.

ჩანგალი, ერთის მხრივ ძალიან ძველი ნივთია, მეორეს მხრივ კი – ახალი. ჩანგალმა მეტად რთული ევოლუციური გზა განვლო ვიდრე ჩვენი ერთგული მსახური გახდებოდა. ყველაზე ძველი ჩანგლის ნიმუში ქალაქ ნეაპოლის ნაციონალურ მუზეუმში ინახება, მისი ასაკი 2 500 წელია. თუმცა მაშინ მას იმ დანიშნულებით არ იყენებდნენ როგორც ჩვენ. მას უფრო მზარეულები ხმარობდნენ კერძების მომზადებაში, ძველ ეგვიპტეში კი რელიგიური ცერემონიების ჩატარებისას იყენებდნენ, მაგალითად ადამიანების მსხვერპლშეწირვის დროს. გაგიკვირდებათ და თანამედროვე ჩანგალმა სულ რაღაც XIX საუკუნის ბოლადან დაიწყო მასობრივად გავრცელება.

XI საუკუნეში, ბიზანტიის დედაქალაქ კონსტანტინოპოლში ცხოვრობდა პრინცესა, რომელსაც საჭმლის ხელით ჭამა სირცხვილად მიაჩნდა. სწორედ ის ითვლება იმ ადამიანად რომელმაც პირველად გამოიყენა ჩანგალი დანიშნულებისამებრ. სპეციალურად მისთვის დამზადებულ ერთადერთ ჩანგალს ორი სწორი ოქროს კბილი (მგონი კბილები ჰქვია ჩანგლის წვეტებს ხო?) ჰქონდა და სპილოს ძვლის, სადაფით დამშვენებული ტარი. ევროპაში სწორედ ბიზანტიიდან შევიდა ჩანგალი, კერძოდ კი იტალიაში. თუმცა ვინც ჩანგალი ნახა ყველა გაოცდა, ეს რაღააო, რად გვინდა ჩანგალი როცა ღმერთმა ხელები მოგვცაო და ა.შ. ჩანგალი დავიწყებას მიეცა.

ჩანგლის ძეგლი სპრინგფილდში. მისურის შტატი, ა.შ.შ.

ამის შემდეგ კიდევ რამოდენიმე საუკუნე გავიდა სანამ ისევ მეტ-ნაკლებად აქტუალური გახდებოდა ჩანგლის ხმარება. მანამდე კი ევროპელი არისტოკრატები თავისებურად ზრუნავდნენ ჭამის დროს სისუფთავის დაცვაზე. წესის თანახმად ხორცის აღება სამი თითით იყო მიღებული, დასვრილი ხელების გაწმენდა ტანსაცმელზე არ შეიძლებოდა, ამისთვის მაგიდის გადასაფარებელი არსებობდა, რომელსაც ჭამის განმავლობაში ცვლიდნენ კიდეც. მოდაში იყო საჭმლის ხელთათმანებით მირთმევა, ასევე ახალი კერძის ჩამოტარების წინ სუფრასთანვე ხელის დაბანვა. (ნაპოლეონს თურმე ეზარებოდა და მხოლოდ ჭამის წინ იბანდა ხელებს) ჩანგლის მაგივრად ძირითადად ორ დანას იყენებდნენ.

ჩანგლის მიმართ კათოლიკური ეკლესიაც ცუდად იყო განწყობილი. ის ზედმეტი ფუფუნების საგნად მიაჩნდათ, და უფრო მეტიც, ეშმაკის ქმნილებად. ბერებისთვის სასტიკად აკრძალული იყო მისი გამოყენება.

ინგლისში, სადაც ჩანგალი პირველად 1608 წელს გამოჩნდა, XIX საუკუნეშიც კი აკრძალული იყო ჩანგლის გემებზე ხმარება. საწყალი მეზღვაურები… არც ქალი, არც ჩანგალი.

ასე თუ ისე, ჩანგალი ნელ-ნელა, მაგრამ მაინც გავრცელდა მთელს ევროპაში. (1630 წელს ამერიკაში, მასაჩუსეტის გუბერნატორი ერთადერთი იყო მთელს კონტინეტზე ვისაც ჩანგალი ჰქონდა) თავდაპირველად რათქმაუნდა მხოლოდ საზოგადოების მაღალ წრეებში. აბა, რიგით მოკვდავებს სად ჰქონდათ იმის შესაძლებლობა რომ ჩანგალი შეეძინათ,  ის იმ დროს მხოლოდ ძვირფასი ლითონისგან მზადდებოდა და ძვირი ღირდა. ნაკლებად შეძლებულ ოჯახებში სადილის დროს სპეციალურად მცირე პაუზას იღებდნენ რომ ნახმარი ჩანგლები გაერეცხათ და ხელმეორედ მიეტანათ სუფრაზე. მომავალში სწორედ უჟანგავი ლითონის წარმოებამ განაპირობა ჩანგლის მასობრივად გავრცელება.

ჟენევის ტბაში ჩარჭობილი ჩანგალი.

მიუხედავად ყველაფრისა, ერთ კბილიანი ჩანგალი ოთხ კბილიანად გადაიქცა, უამრავი გაჭირვების გადალახვისგან ცოტა ”მხრებშიც” მოიხარა მოხუცი კაცივით და ჩვენს თეფშებთან, საპატიო მარცხენა ადგილიც მყარად დაიკავა. ეგ კი არა და, დღესდღეისობით უკვე სხვადასხვა სახეობის ჩანგალი არსებობს: თევზის საჭმელადო, ომარებისთვისო, მაკარონისთვისო…

სამწუხაროდ, საქართველოში ჩანგლის გავრცელების შესახებ ინფორმაცია ვერ მოვიპოვე. მარტო იმის თქმა შემიძლია, რომ საქართველოში საზოგადოება ორ ნაწილად არის გახლეჩილი: ხინკლის ჩანგლით და ჩანგლის გარეშე მჭამელ საზოგადოებად.

გრძელი მაკარონის დასახვევად განკუთვნილი ჩანგალი.

პ.ს. პოსტის დასაწყისში, სურათზე, ნაჩვენებია გრძელი მაკარონის ჩანგლის დახმარების გარეშე ჭამის მოკლე ინსტრუქცია, დანარჩენი თქვენს ფანტაზიაზეა დამოკიდებული.

კლავიატურა, თითები და ფიქრები

რამოდენიმე თვეა რაც ხელში კლავიატურა ავიღე და წერა დავიწყე, უფრო ზუსტად შვიდი თვე. ამ შვიდი თვის მანძილზე, კლავიატურაზე ასოების ასაკრეფად მხოლოდ რამოდენიმე თითს ვხმარობ. ესენია: მარჯვენა ხელის საჩვენებელი და იშვიათად ცერა და შუათითი, მარცხენა ხელზეც დაახლოებით მსგავსი სიტუაციაა, იმ განსხვავებით რომ აქ უფრო ხშირად ვხმარობ ზემოთ ჩამოთვლილ სამივე თითს. ასო ”თ” -ს აკრეფამ ხომ გააჭირა საქმე, რომ არ შემეშალოს და ”ტ” არ ავკრიფო არ შეიძლება, როცა ”ტ” მინდა კი მაშინ ”თ”-ს ვწერ, და საერთოდაც მეჩვენება თითქოს ”თ” უფრო ხშირად მჭირდება, ვიდრე ”ტ”. ასეა თუ ისე, აბაზანაში ჩაგუბებულ წყალში ზანტად მოლივლივე ხომალდივით ნელ-ნელა წინ მივიწევ და ვინ იცის იქნებ მომავალში ათივე თითი ჩავრთო საქმეში.

ვინც ვიდეო ნახეთ და კარგად ვერ გაიგეთ რა ხდებოდა – მოგახსენებთ. ეს არაორდინალური კვარტეტი, მუსიკას, მუსიკალური ინსტრუმენტების გარეშე უკრავს. მუსიკოსების თავზე მიმაგრებული ენცეფალოგრამა შეერთებულია სპეციალურ აპარატთან, რომელიც თავის მხრივ სინთეზატორთან არის დაკავშირებული და მუსიკოსები ფიქრით ახმიანებენ ბგერებს.

აპარატის შეერთება ასევე შესაძლებელია კომპიუტერთან და შემდეგ თითების გარეშე ასოების აკრეფა ფიქრის საშუალებით. საკმარისია თავზე ენცეფალოგრამა მოირგო, ხელსაწყო კომპიუტერთან შეაერთო, სპეციალური პროგრამით მონიტორზე გამოჩენილ კლავიატურაზე მოციმციმე ასოებზე მოახდინო კონცეტრაცია, ფიქრითვე ”დააჭირო თითი” კლავიშს და ეკრანზე მაშინვე გამოჩნდება სასურველი ასო, სიტყვა, წინადადება. თუმცა ჯერ ტექნოლოგია დასახვეწია, რის გამოც ვარჯიშის გარეშე ასოების აკრეფა საკმაოდ ძნელი და დამღლელი პროცესია. გავარჯიშებულ ადამიანს კი შეუძლია იგივე სისწრაფით აკრიფოს ტექსტი, რა დროშიც ორი თითით მბეჭდავი აკრეფს, დაახლოებით 0.8 წამში ერთი სიმბოლო. მაგრამ Guger Technologies-ის (სწორედ ამ კომპანიის ქმნილებაა ახალი ტექნოლოგია) ხელმძღვანელები გვპირდებიან რომ ხელსაწყოს გააუმჯობესებენ.

ახალი გამოგონება, რომელიც უკვე იყიდება და 10 000 € ღირს, ძირითადად უნარშეზღუდულ ადამიანებს დაეხმარებათ. თუმცა კომპანია მომავალში ტექნოლოგიის უფრო ფართოდ გავრცელებას გეგმავს. უკვე არსებობს ისეთი ხელსაწყოები, რომლითაც ერთი გაფიქრებით შესაძლებელი იქნება ტელევიზორის პულტის გამოყენება არხების გადასართავად, ვინტილატორის ჩართვა-გამოსართავად, სტუმარი თუ მოვა კარების გასაღებად და ა.შ. უბრალოდ ამ ყველაფერს დახვეწა სჭირდება, რაც მხოლოდ დროის ამბავია.

ჰერმან ჰესე, XX საუკუნეს ტექნიცისტური საუკუნე უწოდა. მის რომანში,  ”ტრამალის მგელი” მანქანებზე ნადირობის სცენაც კია აღწერილი. მაგრამ, როგორც ჩანს XX საუკუნეს ბევრად გაასწრებს  XXI ტექნიკის განვითარების მხრივ. ალბათ შორს არ არის ის დრო, როცა ქუჩაში თავზე მიმაგრებული პატარა ანტენებით ვივლით და შემხვედრ შორეულ ნაცნობს ფიქრებით გავესაუბრებით:

– ვააა, გამარჯობა.

– გაგიმარჯოს! როგორ ხარ?

– კარგად, შენ?

– რავიცი, არამიშავს.

– რას შვრები? (ერთდროულად)

აბა როდემდე უნდა იყოს თვალებში ჩახედვითა და უსიტყვოდ ერთმანეთის გაგების უნარი მხოლოდ შეყვარებულების უპირტესობა, ვისაც არ გვიყვარს რა დავაშავეთ.

ზოგადად რათქმაუნდა ცუდი არ არის ტექნიკის განვითარება, უფრო კარგია, თან გარდაუვალიცაა, მაგრამ ადამიანი რომელსაც ჯანმრთელობის მხრივ პრობლემა არა აქვს და მაინც დაეზარება პულტზე თითის დაჭერა… ისე ხომ შეიძლება პულტი შორს იდოს? დაფიქრდით რამდენჯერ დაგზარებიათ მის ასაღებად ფეხზე ადგომა. ტექნოლოგიები კი ვითარდება და ვითარდება – ასე ჩვენ ნამდვილად გავფრინდებით!

პ.ს. ხომ ვამბობდი ”თ” უფრო ხშირად მჭირდება მეთქი. დავთვალე და პოსტში გამოყენებულია 68 ”თ” და მხოლოდ 32 ”ტ”.

დედოფლის გუშაგი

ჩატურანგა გამიგია, ჭადრაკიც გამიგია, მაგრამ ეს ოთხი ჯენლტმენი რა თამაშს თამაშობს ვერ გავიგე. ყველას სათითაოდ აუღია დედოფალი და ჩაფიქრებულან. ნახატს ”თამაშის თეორია” ჰქვია, როგორც ჩანს რაღაც ახალი გამოიგონეს. ეს ხუმრობით, მაგრამ ჭადრაკის ისტორიაში ნამდვილად არსებობს ერთი საინტერესო პარტია, სადაც ერთ-ერთი მოჭადრაკე, დედოფლის სანაცვლოდ ზედმეტ ცხრა პაიკს განალაგებს დაფაზე და ისე იწყებენ თამაშს. აინტერესებდათ ერთი დედოფალი უფრო ძლიერი იყო თუ ცხრა პაიკი. ეს პარტია შორეულ 1846 წელს გათამაშდა. აი, საწყისი პოზიცია ასე გამოიყურება:

ხო, მართლა. სანამ მოჭადრაკეები ჭადრაკის დაფას მიუსხდებოდნენ, მანამდე მათ ცალ-ცალკე წაივარჯიშეს. აბა როგორ. ზოგს ჰგონია, რომ ჭადრაკის თამაშს მარტო დიდი ტვინი სჭირდება და მეტი არაფერი, თუმცა არც ეგრეა საქმე. ამ გენიალური თამაშის გროსმასტერულ დონეზე სათამაშოდ, გარდა ჭკუისა, აუცილებელია როგორც ფიზიკური, ასევე ფსიქიკური სიძლიერე, მაქსიმალური კონცეტრაცია და ა.შ. დანიელი მხატვარი-კარიკატურისტის, ბიდსტრუპ ჰერლუფის (Bidstrup Herluf) ნახატი ასახავს წინასამატჩო მზადებას.

მოკლედ, დაიწყო ჭადრაკის თამაში. პირველ სვლას მეორე მოჰყვა, მეორეს მესამე… საბოლოოდ, თეთრები საკმაოდ სწრაფად დამარცხდნენ. ერთი დედოფალი უფრო ძლიერი ფიგურა აღმოჩნდა ვიდრე ცხრა პაიკი. მართალია იმ დროს, როცა ეს პარტია გათამაშდა, მოჭადრაკეები პაიკებს არ წყალობდნენ და მათი გამოყენებაც არ იცოდნენ კარგად, მაგრამ ფაქტი ფაქტად დარჩა. ოცდამეთორმეტე სვლის შემდეგ დაფაზე ასეთი პოზიცია შეიქმნა:

აქ თეთრები უკვე ვეღარ ახერხებენ შავების ეტლი h1 სვლის შეჩერებას, რის გამოც შამათი გარდაუვალია.

ახლა ჭადრაკს შევეშვათ და ნამდვილი დედოფლის შესახებ გეტყვით ორიოდე სიტყვას. ოტო ფონ ბისმარკი თავის მემუარებში ”ფიქრები და მოგონებები”,  მისი პეტერბურგში ყოფნის დროს გაგონილ ისტორიაზე წერს. ერთხელაც, რუსი იმპერატორი სასახლის გარეთ სეირნობდა სუფთა ჰაერზე, ამ დროს მან პატარა მდელოზე გუშაგი შენიშნა. იმ ადგილას გუშაგის ყოფნა გაუგებარი იყო რადგან იქ არაფერი იყო დასაცავი. იმპერატორი დაინტერესდა თუ რატომ იდგა  ჯარისკაცი უაზროდ – ”ასეა ნაბრძანები” – იყო პასუხი, კონკრეტული მიზეზი კი არავინ იცოდა. ეს ფაქტი სასახლეში საჭირბოროტო თემად იქცა, მაგრამ ვერაფერს ვერ არკვევდნენ. ბოლოს პენსიაში გასული მოხუცი ლაქიისგან შეიტყვეს სიმართლე. მუხუცს თავისი მამისგან ჰქონია გაგონილი რომ თურმე დედოფალი ეკატერინე II, ადრიანი გაზაფხულის ჟამს სასახლის გარეთ სეირნობის დროს ერთი პატარა ყვავილი დაუნახავს, რომელიც ჩვეულებრივთან შედარებით საკმაოდ ადრე ამოსულიყო და უბრძანებია ყვავილისთვის თვალი ედევნებინათ, რომ ის ვინმეს არ მოეწყვიტა. რათქმაუნდა დედოფლის ბრძანება შეასრულეს და ყვავილს დარაჯი დაუყენეს. მას მერე მრავალი წელი გავიდა, გუშაგები კი ერთმანეთის მონაცვლეობით ისევ იმ პატარა მდელოზე იდგნენ დღისითაც და ღამითაც, მზეშიც და თოვლშიც, წელიწადის ყველა დროს. ასე იყო ნაბრძანები.

ღამის სამი საათია და ყველაფერი რიგზეა… ზოგს კიდევ ეგონა რომ ცხრა პაიკი აჯობებდა დედოფალს.

გამარჯვების სურნელი

ქალის სურნელი, ტანგო, გასეირნება ფერარით. ერთ დღეში ახდენილი ოცნებები. სისწრაფისგან გამოწვეული ადრენალინი, ტანგოს ცეკვისგან მიღებული სიამოვნება, თან თურმე ტანგოს ცეკვა ყველაზე ადვილი ყოფილა, მოძრაობა თუ შეგეშალა… უბრალოდ გააგრძელე ცეკვა. (ფეხზე ფეხის დაბიჯებას არ ვართ.) ალ პაჩინოს მიერ შესრულებული, გადამდგარი და უსინათლო პოლკოვნიკ ფრენკის როლი ერთ-ერთი საუკეთესოა მსახიობის კარიერაში. ასევე მეტად დასამახსოვრებელი კინოს ისტორიაში.

ფეხბურთთან მოცეკვავე, გამარჯვებისკენ ფერარზე სწრაფად მოძრავი, გამარჯვების სურნელით ატირებული, ერთ სეზონში ყველა შესაძლო ტიტულის მომგები – ეს პეპ გვარდიოლას მიერ შესრულებული, დაუვიწყარი როლია მსოფლიო ფეხბურთის ისტორიაში.

ვინც ვერ მიხვდა მათთვის განვმარტავ: პეპ გვარდიოლა საფეხბურთო კლუბ ”ბარსელონა”-ს მთავარი მწვრთნელია. ”ბარსელონა” ექვსი თასის მფლობელი გახდა გასულ წელს და ამით ისეთი რეკორდი დაამყარა, რომელსაც ვეღარავინ მოხსნის. ეს იმხელა წარმატებაა… წარმოიდგინეთ ორი მთამსვლელი, მაგალითად თენსინგ ნორგეი და ედმუნდ ჰილარი, რომლებმაც პირველებმა დაიპყრეს ყველაზე მაღალი მწვერვალი დედამიწაზე – ჯომოლუნგმა. ბარსელონამ რაღაც კიდევ უფრო მეტი გააკეთა, იცით როგორი? დედამიწის უმაღლეს წერტილზე მყოფ მთამსვლელებს, მთის წვერზე კიბე რომ ჩაერჭოთ და რამოდენიმე საფეხურით კიდევ უფრო მაღლა ასულიყვნენ. აი ასეთი რამ შეძლო ბარსელონამ, რაშიც დიდი წვლილი სწორედ გვარდიოლას მიუძღვის. (განზრახ არაფერს  ვამბობ ფეხბურთელებზე.)

მეექვსე თასის მოგებისთვის გამართული, გადამწყვეტი ბრძოლის წინ, პეპ გვარდიოლამ, გასახდელში თავის ფეხბურთელებს შემდეგი სიტყვებით მიმართა:

თუ წავაგებთ, მაშინ ჩვენ მაინც დავრჩებით მსოფლიოში საუკეთესო გუნდად, მაგრამ თუ გავიმარჯვებთ, ამით ჩვენ უკდავებას მოვიპოვებთ.

ასეთი სიტყვების ბევრ მთავარსარდალს შეშურდებოდა. ბევრი ამბობს გვარდიოლას შესახებ, რომ ის მთელი სულითა და გულით არის ჩართული თავის საქმეში, რაც ძალიან კარგად ჩანს ელეგანტურად გამოწყობილი მწვრთნელის მოქმედებებსა და ჟესტებში მატჩის დროს.

ქალის სურნელი, გამარჯვების სურნელი. მეტი არც არაფერია საჭირო.